「-eo, -evi, -etum, -ere」:甲式の標準動詞
①不定詞(infinitivus)・分詞(participium)
不定詞と分詞についての一般的な説明は、A型甲式活用の対応する項を参照。態\時制 | 現在(praesens) | 完了(perfectum) | 未完了 | 過去完了 | 未来(futurum) | 前未来 |
能動態不定詞 | -ere (delere) | -evisse (delevisse) |
- | - | -eturus esse (deleturus esse) |
- |
受動態不定詞 | -eri (deleri) | -etus esse (deletus esse) |
- | - | -etum iri (deletum iri) |
- |
能動態分詞 | -ens (delens) | - | - | - | -eturus (deleturus) | - |
受動態分詞 | - | -etus (deletus) | - | - | -endus (delendus) | - |
分詞(分詞を使った不定詞も同じ)について、上の表に示したのは男性主格単数である。分詞の格変化は下の表の通りである。但し、受動態未来分詞(ゲルン ディーウゥム)の格変化について は、⑤を参照。能動態現在分詞の格変化は、I型の「-s, -s, -s」の形容詞の格変化と同じであり、能動態未来分詞と受動態完了分詞の格変化は、OA型の格変化と同じである。
態・時制 |
能動態現在分詞 |
能動態未来分詞 | 受動態完了分詞 | |||||||
性 | 男性 | 女性 | 中性 | 男性 | 女性 | 中性 | 男性 | 女性 | 中性 | |
単数 | 主格 | -ens (delens) |
-ens (delens) |
-ens (delens) |
-eturus (deleturus) |
-etura (deletura) |
-eturum (deleturum) |
-etus (deletus) |
-eta (deleta) |
-etum (deletum) |
属格 | -entis
(delentis) |
-entis
(delentis) |
-entis
(delentis) |
-eturi (deleturi) |
-eturae (deleturae) |
-eturi (deleturi) |
-eti (deleti) |
-etae (deletae) |
-eti (deleti) |
|
与格 | -enti (delenti) |
-enti (delenti) |
-enti (delenti) |
-eturo (deleturo) |
-eturae (deleturae) |
-eturo (deleturo) |
-eto (deleto) |
-etae (deletae) |
-eto (deleto) |
|
対格 | -entem
(delentem) |
-entem
(delentem) |
-ens (delens) |
-eturum (deleturum) |
-eturam (deleturam) |
-eturum (deleturum) |
-etum (deletum) |
-etam (deletam) |
-etum (deletum) |
|
奪格 | -ente (-enti)
(delente (delenti)) |
-ente (-enti)
(delente (delenti)) |
-ente (-enti)
(delente (delenti)) |
-eturo
(deleturo) |
-etura (deletura) |
-eturo (deleturo) |
-eto (deleto) |
-eta (deleta) |
-eto (deleto) |
|
複数 | 主格 | -entes
(delentes) |
-entes
(delentes) |
-entia
(delentia) |
-eturi
(deleturi) |
-eturae (deleturae) |
-etura (deletura) |
-eti (deleti) |
-etae (deletae) |
-eti (deleti) |
属格 | -entium
(delentium) |
-entium
(delentium) |
-entium
(delentium) |
-eturorum (deleturorum) |
-eturarum (deleturarum) |
-eturorum (deleturorum) |
-etorum (deletorum) |
-etarum (deletarum) |
-etorum (deletorum) |
|
与格 | -entibus
(delentibus) |
-entibus
(delentibus) |
-entibus
(delentibus) |
-eturis (deleturis) |
-eturis (deleturis) |
-eturis (deleturis) |
-etis (deletis) |
-etis (deletis) |
-etis (deletis) |
|
対格 | -entis (-entes)
(delentis (delentes)) |
-entis (-entes)
(delentis (delentes)) |
-entia
(delentia) |
-eturos (deleturos) |
-eturas (deleturas) |
-etura (deletura) |
-etos (deletos) |
-etas (deletas) |
-eta (deleta) |
|
奪格 | -entibus
(delentibus) |
-entibus
(delentibus) |
-entibus
(delentibus) |
-eturis (deleturis) |
-eturis (deleturis) |
-eturis (deleturis) |
-etis (deletis) |
-etis (deletis) |
-etis (deletis) |
②現在(praesens)・完了(perfectum)
現在時制と完了時制についての一般的な説明は、A型甲式活用の対応する項を参照。態(vox) | 能動態(activa) | |||||
時制(tempus) | 現在(praesens) | 完了(perfectum) | ||||
叙法(modus) | 直説法(indicativus) | 接続法(subiunctivus) | 命令法(imperativus) | 直説法(indicativus) | 接続法(subiunctivus) | 命令法(imperativus) |
1人称単数(ego) | -eo (deleo) | -eam (deleam) | - | -evi (delevi) | -everim (delevero) | - |
2人称単数(tu) | -es (deles) | -eas (deleas) | -e (dele) | -evisti (delevisti) | -everis (deleveris) | - |
3人称単数(is/ea/id) | -et (delet) | -eat (deleat) | - | -evit (delevit) | -everit (deleverit) | - |
1人称複数(nos) | -emus (delemus) | -eamus (deleamus) | - | -evimus (delevimus) | -everimus (deleverimus) | - |
2人称複数(vos) | -etis (deletis) | -eatis (deleatis) | -ete (delete) | -evistis (delevitis) | -everitis (deleveritis) | - |
3人称複数(ii(ei)/eae/ea) | -ent (delent) | -eant (deleant) | - | -everunt (deleverunt) | -everint (deleverint) | - |
態(vox) | 受動態(passiva) | |||||
時制(tempus) | 現在(praesens) | 完了(perfectum) | ||||
叙法(modus) | 直説法(indicativus) | 接続法(subiunctivus) | 命令法(imperativus) | 直説法(indicativus) | 接続法(subiunctivus) | 命令法(imperativus) |
1人称単数(ego) | -eor (deleor) | -ear (delear) | - | -etus sum (deletus sum) | -etus sim (deletus sim) |
- |
2人称単数(tu) | -eris (deleris) | -earis (delearis) | -ere (delere) | -etus es (deletus es) |
-etus sis (deletus sis) |
- |
3人称単数(is/ea/id) | -etur (deletur) | -eatur (deleatur) | - | -etus est (deletus est) |
-etus sit (deletus sit) |
- |
1人称複数(nos) | -emur (delemur) | -eamur (deleamur) | - | -eti sumus (deleti sumus) | -eti simus (deleti simus) |
- |
2人称複数(vos) | -emini (delemini) | -eamini (deleamini) | -emini (delemini) | -eti estis (deleti estis) |
-eti sitis (deleti sitis) |
- |
3人称複数(ii(ei)/eae/ea) | -entur (delentur) | -eantur (deleantur) | - | -eti sunt (deleti sunt) |
-eti sint (deleti sint) |
- |
女性の場合、「-etus (deletus)」(単数)は「-eta (deleta)」になり、「-eti (deleti)」(複数)は「-etae (deletae)」になる。
又、中性の場合、「-etus (deletus)」(単数)は「-etum (deletum)」になり、「-eti (deleti)」(複数)は「-eta (deleta)」になる。
③未完了(imperfectum)・過去完了(plusquamperfectum)
未完了時制と過去完了時制についての一般的な説明は、A型甲式活用の対応する項を参照。態(vox) | 能動態(activa) | |||||
時制(tempus) | 未完了(imperfectum) | 過去完了(plusquamperfectum) | ||||
叙法(modus) | 直説法(indicativus) | 接続法(subiunctivus) | 命令法(imperativus) | 直説法(indicativus) | 接続法(subiunctivus) | 命令法(imperativus) |
1人称単数(ego) | -ebam (delebam) |
-erem (delerem) |
- | -everam (deleveram) | -evissem (delevissem) | - |
2人称単数(tu) | -ebas (delebas) |
-eres (deleres) |
- | -everas (deleveras) | -evisses (delevisses) | - |
3人称単数(is/ea/id) | -ebat (delebat) |
-eret (deleret) |
- | -everat (deleverat) | -evisset (delevisset) | - |
1人称複数(nos) | -ebamus (delebamus) |
-eremus (deleremus) |
- | -everamus (deleveramus) | -evissemus (delevissemus) | - |
2人称複数(vos) | -ebatis (delebatis) |
-eretis (deleretis) |
- | -everatis (deleveratis) | -evissetis (delevissetis) | - |
3人称複数(ii(ei)/eae/ea) | -ebant (delebant) |
-erent (delerent) |
- | -everant (deleverant) | -evissent (delevissent) | - |
態(vox) | 受動態(passiva) | |||||
時制(tempus) | 未完了(imperfectum) | 過去完了(plusquamperfectum) | ||||
叙法(modus) | 直説法(indicativus) | 接続法(subiunctivus) | 命令法(imperativus) | 直説法(indicativus) | 接続法(subiunctivus) | 命令法(imperativus) |
1人称単数(ego) | -ebar (delebar) | -erer (delerer) | - | -etus eram (deletus eram) | -etus essem (deletus essem) |
- |
2人称単数(tu) | -ebaris (delebaris) | -ereris (delereris) | - | -etus eras (deletus eras) | -etus esses (deletus esses) |
- |
3人称単数(is/ea/id) | -ebatur (delebatur) | -eretur (deleretur) | - | -etus erat (deletus erat) | -etus esset (deletus esset) |
- |
1人称複数(nos) | -ebamur (delebamur) | -eremur (deleremur) | - | -eti eramus (deleti eramus) | -eti essemus (deleti essemus) |
- |
2人称複数(vos) | -ebamini (delebamini) | -eremini (deleremini) | - | -eti eratis (deleti eratis) |
-eti essetis (deleti essetis) |
- |
3人称複数(ii(ei)/eae/ea) | -ebantur (delebantur) | -erentur (delerentur) | - | -eti erant (deleti erant) |
-eti essent (deleti essent) |
- |
女性の場合、「-etus (deletus)」(単数)は「-eta (deleta)」になり、「-eti (deleti)」(複数)は「-etae (deletae)」になる。
又、中性の場合、「-etus (deletus)」(単数)は「-etum (deletum)」になり、「-eti (deleti)」(複数)は「-eta (deleta)」になる。
④未来(futurum)・前未来(futurum praeteritum)
未来時制と前未来時制の一般的な説明は、A活用の対応する項を参照。態(vox) | 能動態(activa) | |||||
時制(tempus) | 未来(futurum) | 前未来(futurum praeteritum) | ||||
叙法(modus) | 直説法(indicativus) | 接続法(subiunctivus) | 命令法(imperativus) | 直説法(indicativus) | 接続法(subiunctivus) | 命令法(imperativus) |
1人称単数(ego) | -ebo (delebo) | - | - | -evero (delevero) | - | - |
2人称単数(tu) | -ebis (delebis) | - | -eto (deleto) | -everis (deleveris) | - | - |
3人称単数(is/ea/id) | -ebit (delebit) | - | -eto (deleto) | -everit (deleverit) | - | - |
1人称複数(nos) | -ebimus (delebimus) | - | - | -everimus (deleverimus) | - | - |
2人称複数(vos) | -ebitis (delebitis) | - | -etote (deletote) | -everitis (deleveritis) | - | - |
3人称複数(ii(ei)/eae/ea) | -ebunt (delebunt) | - | -ento (delento) | -everint (deleverint) | - | - |
態(vox) | 受動態(passiva) | |||||
時制(tempus) | 未来(futurum) | 前未来(futurum praeteritum) | ||||
叙法(modus) | 直説法(indicativus) | 接続法(subiunctivus) | 命令法(imperativus) | 直説法(indicativus) | 接続法(subiunctivus) | 命令法(imperativus) |
1人称単数(ego) | -ebor (delebor) |
- |
- | -etus ero (deletus ero) | - |
- |
2人称単数(tu) | -eberis (deleberis) |
- |
-etor (deletor) | -etus eris (deletus eris) | - |
- |
3人称単数(is/ea/id) | -ebitur (delebitur) |
- |
-etor (deletor) | -etus erit (deletus erit) | - |
- |
1人称複数(nos) | -ebimur (delebimur) |
- |
- |
-eti erimus (deleti erimus) | - |
- |
2人称複数(vos) | -ebimini (delebimini) |
- |
- |
-eti eritis (deleti eritis) |
- |
- |
3人称複数(ii(ei)/eae/ea) | -ebuntur (delebuntur) |
- |
-entor (delentor) | -eti erunt (deleti erunt) |
- |
- |
女性の場合、「-etus (deletus)」(単数)は「-eta (deleta)」になり、「-eti (deleti)」(複数)は「-etae (deletae)」になる。
又、中性の場合、「-etus (deletus)」(単数)は「-etum (deletum)」になり、「-eti (deleti)」(複数)は「-eta (deleta)」になる。
⑤ゲルンディウム(gerundium)・ゲルンディーウゥム(gerundivum)・スピーヌム(supinum)
ゲルンディウム・ゲルンディーウゥム・スピーヌムについての一般的な説明は、A活用の対応する項を参照。数・格\人称 | gerundium 中性 |
gerundivum 男性 |
gerundivum 女性 |
gerundivum 中性 |
supinum |
|
単数(singularis) | 主格(nominativus) | - |
-endus
(delendus) |
-enda (delenda) |
-endum
(delendum) |
- |
属格(genitivus) | -endi (delendi) |
-endi (delendi) |
-endae
(delendae) |
-endi (delenda) |
- |
|
与格(dativus) | -endo (delendo) |
-endo (delendo) |
-endae
(delendae) |
-endo (delendo) |
- |
|
対格(accusativus) | -endum
(delendum) |
-endum
(delendum) |
-endam
(delendam) |
-endum
(delendum) |
-etum (deletum) |
|
奪格(ablativus) | -endo (delendo) |
-endo (delendo) |
-enda (delenda) |
-endo (delendo) |
-etu (deletu) |
|
複数(pluralis) | 主格(nominativus) | - |
-endi (delendi) |
-endae
(delendae) |
-enda (delenda) |
- |
属格(genitivus) | - |
-endorum
(delendorum) |
-endarum
(delendarum) |
-endorum
(delendorum) |
- |
|
与格(dativus) | - |
-endis
(delendis) |
-endis
(delendis) |
-endis
(delendis) |
- |
|
対格(accusativus) | - |
-endos
(delendos) |
-endas
(delendas) |
-endos (delenda) |
- |
|
奪格(ablativus) | - |
-endis
(delendis) |
-endis
(delendis) |
-endis
(delendis) |
- |
⑥この活用をする動詞
この活用をする動詞には、次のようなものがある。- deleo, delevi, deletum, delere (壊す)
- fleo, flevi, fletum, flere (泣く)
- neo, nevi, netum, nere (紡ぐ、織る)