「-eo, -evi, -etum, -ere」:甲式の標準動詞

甲式のパターンでは、完了形の「-e-」もスピーヌムの「-e-」も、ともに長い。ここでは、「壊す」という意味の、「deleo, delevi, deletum, delere」を使って、活用語尾の具体例を示す。

①不定詞(infinitivus)・分詞(participium)

不定詞と分詞についての一般的な説明は、A型甲式活用の対応する項を参照。

態\時制 現在(praesens) 完了(perfectum) 未完了 過去完了 未来(futurum) 前未来
能動態不定詞 -ere (delere) -evisse
(delevisse)
- - -eturus esse
(deleturus esse)
-
受動態不定詞 -eri (deleri) -etus esse
(deletus esse)
- - -etum iri
(deletum iri)
-
能動態分詞 -ens (delens) - - - -eturus (deleturus) -
受動態分詞 - -etus (deletus) - - -endus (delendus) -

分詞(分詞を使った不定詞も同じ)について、上の表に示したのは男性主格単数である。分詞の格変化は下の表の通りである。但し、受動態未来分詞(ゲルン ディーウゥム)の格変化について は、⑤を参照。能動態現在分詞の格変化は、I型の「-s, -s, -s」の形容詞の格変化と同じであり、能動態未来分詞と受動態完了分詞の格変化は、OA型の格変化と同じである。

態・時制
能動態現在分詞
能動態未来分詞 受動態完了分詞
男性 女性 中性 男性 女性 中性 男性 女性 中性
単数 主格 -ens (delens)
-ens (delens)
-ens (delens)
-eturus
(deleturus)
-etura
(deletura)
-eturum
(deleturum)
-etus
(deletus)
-eta
(deleta)
-etum
(deletum)
属格 -entis (delentis)
-entis (delentis)
-entis (delentis)
-eturi
(deleturi)
-eturae
(deleturae)
-eturi
(deleturi)
-eti
(deleti)
-etae
(deletae)
-eti
(deleti)
与格 -enti (delenti)
-enti (delenti)
-enti (delenti)
-eturo
(deleturo)
-eturae
(deleturae)
-eturo
(deleturo)
-eto
(deleto)
-etae
(deletae)
-eto
(deleto)
対格 -entem (delentem)
-entem (delentem)
-ens (delens)
-eturum
(deleturum)
-eturam
(deleturam)
-eturum
(deleturum)
-etum
(deletum)
-etam
(deletam)
-etum
(deletum)
奪格 -ente (-enti) (delente (delenti))
-ente (-enti) (delente (delenti))
-ente (-enti) (delente (delenti))
-eturo (deleturo)
-etura
(deletura)
-eturo
(deleturo)
-eto
(deleto)
-eta
(deleta)
-eto
(deleto)
複数 主格 -entes (delentes)
-entes (delentes)
-entia (delentia)
-eturi (deleturi)
-eturae
(deleturae)
-etura
(deletura)
-eti
(deleti)
-etae
(deletae)
-eti
(deleti)
属格 -entium (delentium)
-entium (delentium)
-entium (delentium)
-eturorum
(deleturorum)
-eturarum
(deleturarum)
-eturorum
(deleturorum)
-etorum
(deletorum)
-etarum
(deletarum)
-etorum
(deletorum)
与格 -entibus (delentibus)
-entibus (delentibus)
-entibus (delentibus)
-eturis
(deleturis)
-eturis
(deleturis)
-eturis
(deleturis)
-etis
(deletis)
-etis
(deletis)
-etis
(deletis)
対格 -entis (-entes) (delentis (delentes))
-entis (-entes) (delentis (delentes))
-entia (delentia)
-eturos
(deleturos)
-eturas
(deleturas)
-etura
(deletura)
-etos
(deletos)
-etas
(deletas)
-eta
(deleta)
奪格 -entibus (delentibus)
-entibus (delentibus)
-entibus (delentibus)
-eturis
(deleturis)
-eturis
(deleturis)
-eturis
(deleturis)
-etis
(deletis)
-etis
(deletis)
-etis
(deletis)


②現在(praesens)・完了(perfectum)

現在時制と完了時制についての一般的な説明は、A型甲式活用の対応する項を参照。

態(vox) 能動態(activa)
時制(tempus) 現在(praesens) 完了(perfectum)
叙法(modus) 直説法(indicativus) 接続法(subiunctivus) 命令法(imperativus) 直説法(indicativus) 接続法(subiunctivus) 命令法(imperativus)
1人称単数(ego) -eo (deleo) -eam (deleam) - -evi (delevi) -everim (delevero) -
2人称単数(tu) -es (deles) -eas (deleas) -e (dele) -evisti (delevisti) -everis (deleveris) -
3人称単数(is/ea/id) -et (delet) -eat (deleat) - -evit (delevit) -everit (deleverit) -
1人称複数(nos) -emus (delemus) -eamus (deleamus) - -evimus (delevimus) -everimus (deleverimus) -
2人称複数(vos) -etis (deletis) -eatis (deleatis) -ete (delete) -evistis (delevitis) -everitis (deleveritis) -
3人称複数(ii(ei)/eae/ea) -ent (delent) -eant (deleant) - -everunt (deleverunt) -everint (deleverint) -

態(vox) 受動態(passiva)
時制(tempus) 現在(praesens) 完了(perfectum)
叙法(modus) 直説法(indicativus) 接続法(subiunctivus) 命令法(imperativus) 直説法(indicativus) 接続法(subiunctivus) 命令法(imperativus)
1人称単数(ego) -eor (deleor) -ear (delear) - -etus sum (deletus sum) -etus sim
(deletus sim)
-
2人称単数(tu) -eris (deleris) -earis (delearis) -ere (delere) -etus es
(deletus es)
-etus sis
(deletus sis)
-
3人称単数(is/ea/id) -etur (deletur) -eatur (deleatur) - -etus est 
(deletus est)
-etus sit
(deletus sit)
-
1人称複数(nos) -emur (delemur) -eamur (deleamur) - -eti sumus  (deleti sumus) -eti simus
(deleti simus)
-
2人称複数(vos) -emini (delemini) -eamini (deleamini) -emini (delemini) -eti estis
(deleti estis)
-eti sitis
(deleti sitis)
-
3人称複数(ii(ei)/eae/ea) -entur (delentur) -eantur (deleantur) - -eti sunt
(deleti sunt)
-eti sint
(deleti sint)
-
表に示したのは男性である。
女性の場合、「-etus (deletus)」(単数)は「-eta (deleta)」になり、「-eti (deleti)」(複数)は「-etae (deletae)」になる。
又、中性の場合、「-etus (deletus)」(単数)は「-etum (deletum)」になり、「-eti (deleti)」(複数)は「-eta (deleta)」になる。 

③未完了(imperfectum)・過去完了(plusquamperfectum)

未完了時制と過去完了時制についての一般的な説明は、A型甲式活用の対応する項を参照。

態(vox) 能動態(activa)
時制(tempus) 未完了(imperfectum) 過去完了(plusquamperfectum)
叙法(modus) 直説法(indicativus) 接続法(subiunctivus) 命令法(imperativus) 直説法(indicativus) 接続法(subiunctivus) 命令法(imperativus)
1人称単数(ego) -ebam
(delebam)
-erem
(delerem)
- -everam (deleveram) -evissem (delevissem) -
2人称単数(tu) -ebas
(delebas)
-eres
(deleres)
- -everas (deleveras) -evisses (delevisses) -
3人称単数(is/ea/id) -ebat
(delebat)
-eret
(deleret)
- -everat (deleverat) -evisset (delevisset) -
1人称複数(nos) -ebamus 
(delebamus)
-eremus
(deleremus)
- -everamus (deleveramus) -evissemus (delevissemus) -
2人称複数(vos) -ebatis
(delebatis)
-eretis
(deleretis)
- -everatis (deleveratis) -evissetis (delevissetis) -
3人称複数(ii(ei)/eae/ea) -ebant
(delebant)
-erent
(delerent)
- -everant (deleverant) -evissent (delevissent) -

態(vox) 受動態(passiva)
時制(tempus) 未完了(imperfectum) 過去完了(plusquamperfectum)
叙法(modus) 直説法(indicativus) 接続法(subiunctivus) 命令法(imperativus) 直説法(indicativus) 接続法(subiunctivus) 命令法(imperativus)
1人称単数(ego) -ebar (delebar) -erer (delerer) - -etus eram (deletus eram) -etus essem
(deletus essem)
-
2人称単数(tu) -ebaris (delebaris) -ereris (delereris) - -etus eras (deletus eras) -etus esses
(deletus esses)
-
3人称単数(is/ea/id) -ebatur (delebatur) -eretur (deleretur) - -etus erat (deletus erat) -etus esset
(deletus esset)
-
1人称複数(nos) -ebamur (delebamur) -eremur (deleremur) - -eti eramus (deleti eramus) -eti essemus
(deleti essemus)
-
2人称複数(vos) -ebamini (delebamini) -eremini (deleremini) - -eti eratis
(deleti eratis)
-eti essetis
(deleti essetis)
-
3人称複数(ii(ei)/eae/ea) -ebantur (delebantur) -erentur (delerentur) - -eti erant
(deleti erant)
-eti essent
(deleti essent)
-
表に示したのは男性である。
女性の場合、「-etus (deletus)」(単数)は「-eta (deleta)」になり、「-eti (deleti)」(複数)は「-etae (deletae)」になる。
又、中性の場合、「-etus (deletus)」(単数)は「-etum (deletum)」になり、「-eti (deleti)」(複数)は「-eta (deleta)」になる。

 ④未来(futurum)・前未来(futurum praeteritum)

未来時制と前未来時制の一般的な説明は、A活用の対応する項を参照。

態(vox) 能動態(activa)
時制(tempus) 未来(futurum) 前未来(futurum praeteritum)
叙法(modus) 直説法(indicativus) 接続法(subiunctivus) 命令法(imperativus) 直説法(indicativus) 接続法(subiunctivus) 命令法(imperativus)
1人称単数(ego) -ebo (delebo) - - -evero (delevero) - -
2人称単数(tu) -ebis (delebis) - -eto (deleto) -everis (deleveris) - -
3人称単数(is/ea/id) -ebit (delebit) - -eto (deleto) -everit (deleverit) - -
1人称複数(nos) -ebimus (delebimus) - - -everimus (deleverimus) - -
2人称複数(vos) -ebitis (delebitis) - -etote (deletote) -everitis (deleveritis) - -
3人称複数(ii(ei)/eae/ea) -ebunt (delebunt) - -ento (delento) -everint (deleverint) - -

態(vox) 受動態(passiva)
時制(tempus) 未来(futurum) 前未来(futurum praeteritum)
叙法(modus) 直説法(indicativus) 接続法(subiunctivus) 命令法(imperativus) 直説法(indicativus) 接続法(subiunctivus) 命令法(imperativus)
1人称単数(ego) -ebor
(delebor)
-
- -etus ero (deletus ero) -
-
2人称単数(tu) -eberis
(deleberis)
-
-etor (deletor) -etus eris (deletus eris) -
-
3人称単数(is/ea/id) -ebitur
(delebitur)
-
-etor (deletor) -etus erit (deletus erit) -
-
1人称複数(nos) -ebimur
(delebimur)
-
-
-eti erimus (deleti erimus) -
-
2人称複数(vos) -ebimini
(delebimini)
-
-
-eti eritis
(deleti eritis)
-
-
3人称複数(ii(ei)/eae/ea) -ebuntur
(delebuntur)
-
-entor (delentor) -eti erunt
(deleti erunt)
-
-
表に示したのは男性である。
女性の場合、「-etus (deletus)」(単数)は「-eta (deleta)」になり、「-eti (deleti)」(複数)は「-etae (deletae)」になる。
又、中性の場合、「-etus (deletus)」(単数)は「-etum (deletum)」になり、「-eti (deleti)」(複数)は「-eta (deleta)」になる。

⑤ゲルンディウム(gerundium)・ゲルンディーウゥム(gerundivum)・スピーヌム(supinum)

ゲルンディウム・ゲルンディーウゥム・スピーヌムについての一般的な説明は、A活用の対応する項を参照。

数・格\人称 gerundium
中性
gerundivum
男性
gerundivum
女性
gerundivum
中性
supinum
単数(singularis) 主格(nominativus) -
-endus (delendus)
-enda (delenda)
-endum (delendum)
-
属格(genitivus) -endi (delendi)
-endi (delendi)
-endae (delendae)
-endi (delenda)
-
与格(dativus) -endo (delendo)
-endo (delendo)
-endae (delendae)
-endo (delendo)
-
対格(accusativus) -endum (delendum)
-endum (delendum)
-endam (delendam)
-endum (delendum)
-etum (deletum)
奪格(ablativus) -endo (delendo)
-endo (delendo)
-enda (delenda)
-endo (delendo)
-etu (deletu)
複数(pluralis) 主格(nominativus) -
-endi (delendi)
-endae (delendae)
-enda (delenda)
-
属格(genitivus) -
-endorum (delendorum)
-endarum (delendarum)
-endorum (delendorum)
-
与格(dativus) -
-endis (delendis)
-endis (delendis)
-endis (delendis)
-
対格(accusativus) -
-endos (delendos)
-endas (delendas)
-endos (delenda)
-
奪格(ablativus) -
-endis (delendis)
-endis (delendis)
-endis (delendis)
-
ゲルンディーウゥムの男性単数呼格形は、「-ende (delende)」である。その他の呼格は、主格と同じである。

⑥この活用をする動詞

この活用をする動詞には、次のようなものがある。
前へ | トップへ | 次へ