「-o, -i, -atum, -are」:乙式の標準動詞

乙式では、スピーヌムの母音が短くなる。それでは、「立っている」という意味の、「sto, steti, statum, stare」を使って、活用語尾の具体例を示そう。

①不定詞(infinitivus)・分詞(participium)

不定詞・分詞の一般的な説明は、甲式の対応項を参照。

態\時制 現在(praesens) 完了(perfectum) 未完了 過去完了 未来(futurum) 前未来
能動態不定詞 -are (stare) -isse
(stetisse)
- - -aturus esse
(staturus esse)
-
受動態不定詞 -ari (stari) -atus esse
(status esse)
- - -atum iri
(statum iri)
-
能動態分詞 -ans (stans) - - - -anturus (staturus) -
受動態分詞 - -atus (status) - - -andus (standus) -

分詞(分詞を使う不定詞も同じ)について、上の表に示したのは男性主格単数である。分詞の格変化は下の表の通りである。但し、受動態未来分詞(ゲルン ディーウゥム)の格変化について は、⑤を参照。能動態現在分詞の格変化は、I型の「-s, -s, -s」の形容詞の格変化と同じであり、能動態未来分詞と受動態完了分詞の格変化は、OA型の格変化と同じである。

態・時制
能動態現在分詞
能動態未来分詞 受動態完了分詞
男性 女性 中性 男性 女性 中性 男性 女性 中性
単数 主格 -ans
(stans)
-ans
(stans)
-ans
(stans)
-aturus
(staturus)
-atura
(statura)
-aturum
(staturum)
-atus
(status)
-ata
(stata)
-atum
(statum)
属格 -antis (stantis)
-antis
(stantis)
-antis
(stantis)
-aturi
(staturi)
-aturae
(staturae)
-aturi
(staturi)
-ati
(stati)
-atae
(statae)
-ati
(stati)
与格 -anti
(stanti)
-anti
(stanti)
-anti
(stanti)
-aturo
(staturo)
-aturae
(staturae)
-aturo
(staturo)
-ato
(stato)
-atae
(statae)
-ato
(stato)
対格 -antem (stantem)
-antem
(stantem)
-ans
(stans)
-aturum
(staturum)
-aturam
(staturam)
-aturum
(staturum)
-atum
(statum)
-atam
(statam)
-atum
(statum)
奪格 -ante (-anti) (stante (stanti))
-ante (-anti)
(stante (stanti))
-ante (-anti)
(stante (stanti))
-aturo
(staturo)
-atura
(statura)
-aturo
(staturo)
-ato
(stato)
-ata
(stata)
-ato
(stato)
複数 主格 -antes (stantes)
-antes
(stantes)
-antia
(stantia)
-aturi
(staturi)
-aturae
(staturae)
-atura
(statura)
-ati
(stati)
-atae
(statae)
-ati
(stati)
属格 -antium (stantium)
-antium
(stantium)
-antium
(stantium)
-aturorum
(staturorum)
-aturarum
(staturarum)
-aturorum
(staturorum)
-atorum
(statorum)
-atarum
(statarum)
-atorum
(statorum)
与格 -antibus (stantibus)
-antibus
(stantibus)
-antibus
(stantibus)
-aturis
(staturis)
-aturis
(staturis)
-aturis
(staturis)
-atis
(statis)
-atis
(statis)
-atis
(statis)
対格 -antis (-antes) (stantis (stantes))
-antis (-antes)
(stantis (stantes))
-antia
(stantia)
-aturos
(staturos)
-aturas
(staturas)
-atura
(statura)
-atos
(statos)
-atas
(statas)
-ata
(stata)
奪格 -antibus (stantibus)
-antibus
(stantibus)
-antibus
(stantibus)
-aturis
(staturis)
-aturis
(staturis)
-aturis
(staturis)
-atis
(statis)
-atis
(statis)
-atis
(statis)


②現在(praesens)・完了(perfectum)

現在時制・完了時制については、甲式の対応項を参照。

態(vox) 能動態(activa)
時制(tempus) 現在(praesens) 完了(perfectum)
叙法(modus) 直説法(indicativus) 接続法(subiunctivus) 命令法(imperativus) 直説法(indicativus) 接続法(subiunctivus) 命令法(imperativus)
1人称単数(ego) -o (sto) -em (stem) - -i (steti) -erim (steterim) -
2人称単数(tu) -as (stas) -es (stes) -a (sta) -isti (stetisti) -eris (steteris) -
3人称単数(is/ea/id) -at (stat) -et (stet) - -it (stetit) -erit (steterit) -
1人称複数(nos) -amus (stamus) -emus (stemus) - -imus (stetimus) -erimus (steterimus) -
2人称複数(vos) -atis (statis) -etis (stetis) -ate (state) -istis (stetistis) -eritis (steteritis) -
3人称複数(ii(ei)/eae/ea) -ant (stant) -ent (stent) - -erunt (steterunt) -erint (steterint) -

態(vox) 受動態(passiva)
時制(tempus) 現在(praesens) 完了(perfectum)
叙法(modus) 直説法(indicativus) 接続法(subiunctivus) 命令法(imperativus) 直説法(indicativus) 接続法(subiunctivus) 命令法(imperativus)
1人称単数(ego) -or (stor) -er (ster) - -atus sum
(status sum)
-atus sim
(status sim)
-
2人称単数(tu) -aris (staris) -eris (steris) -are (stare) -atus es
(status es)
-atus sis
(status sis)
-
3人称単数(is/ea/id) -atur (statur) -etur (stetur) - -atus est 
(status est)
-atus sit
(status sit)
-
1人称複数(nos) -amur (stamur) -emur (stemur) - -ati sumus 
(stati sumus)
-ati simus
(stati simus)
-
2人称複数(vos) -amini (stamini) -emini (stemini) -amini (stamini) -ati estis
(stati estis)
-ati sitis
(stati sitis)
-
3人称複数(ii(ei)/eae/ea) -antur (stantur) -entur (stentur) - -ati sunt
(stati sunt)
-ati sint
(stati sint)
-
表に示したのは男性である。
女性の場合、「-atus (status)」(単数)は「-ata (stata)」になり、「-ati (stati)」(複数)は「-atae (statae)」になる。
又、中性の場合、「-atus (status)」(単数)は「-atum (statum)」になり、「-ati (stati)」(複数)は「-ata (stata)」になる。

③未完了(imperfectum)・過去完了(plusquamperfectum)

未完了時制・過去完了時制についての一般的な説明は、甲式の対応項を参照。

態(vox) 能動態(activa)
時制(tempus) 未完了(imperfectum) 過去完了(plusquamperfectum)
叙法(modus) 直説法(indicativus) 接続法(subiunctivus) 命令法(imperativus) 直説法(indicativus) 接続法(subiunctivus) 命令法(imperativus)
1人称単数(ego) -abam
(stabam)
-arem
(starem)
- -averam (steteram) -avissem (stetissem) -
2人称単数(tu) -abas
(stabas)
-ares
(stares)
- -averas (steteras) -avisses (stetisses) -
3人称単数(is/ea/id) -abat
(stabat)
-aret
(staret)
- -averat (steterat) -avisset (stetisset) -
1人称複数(nos) -abamus 
(stabamus)
-aremus
(staremus)
- -averamus (steteramus) -avissemus (stetissemus) -
2人称複数(vos) -abatis
(stabatis)
-aretis
(staretis)
- -averatis (steteratis) -avissetis (stetissetis) -
3人称複数(ii(ei)/eae/ea) -abant
(stabant)
-arent
(starent)
- -averant (steterant) -avissent (stetissent) -

態(vox) 受動態(passiva)
時制(tempus) 未完了(imperfectum) 過去完了(plusquamperfectum)
叙法(modus) 直説法(indicativus) 接続法(subiunctivus) 命令法(imperativus) 直説法(indicativus) 接続法(subiunctivus) 命令法(imperativus)
1人称単数(ego) -abar (stabar) -arer (starer) - -atus eram
(status eram)
-atus essem
(status essem)
-
2人称単数(tu) -abaris (stabaris) -areris (stareris) - -atus eras
(status eras)
-atus esses
(status esses)
-
3人称単数(is/ea/id) -abatur (stabatur) -aretur (staretur) - -atus erat
(status erat)
-atus esset
(status esset)
-
1人称複数(nos) -abamur (stabamur) -aremur (staremur) - -ati eramus
(stati eramus)
-ati essemus
(stati essemus)
-
2人称複数(vos) -abamini (stabamini) -aremini (staremini) - -ati eratis
(stati eratis)
-ati essetis
(stati essetis)
-
3人称複数(ii(ei)/eae/ea) -abantur (stabantur) -arentur (starentur) - -ati erant
(stati erant)
-ati essent
(stati essent)
-
表に示したのは男性である。
女性の場合、「-atus (status)」(単数)は「-ata (stata)」になり、「-ati (stati)」(複数)は「-atae (statae)」になる。
又、中性の場合、「-atus (status)」(単数)は「-atum (statum)」になり、「-ati (stati)」(複数)は「-ata (stata)」になる。

 ④未来(futurum)・前未来(futurum praeteritum)

未来時制・前未来時制についての一般的な説明は、甲式の対応項を参照。

態(vox) 能動態(activa)
時制(tempus) 未来(futurum) 前未来(futurum praeteritum)
叙法(modus) 直説法(indicativus) 接続法(subiunctivus) 命令法(imperativus) 直説法(indicativus) 接続法(subiunctivus) 命令法(imperativus)
1人称単数(ego) -abo (stabo) - - -ero (stetero) - -
2人称単数(tu) -abis (stabis) - -ato (stato) -eris (steteris) - -
3人称単数(is/ea/id) -abit (stabit) - -ato (stato) -erit (steterit) - -
1人称複数(nos) -abimus (stabimus) - - -erimus (steterimus) - -
2人称複数(vos) -abitis (stabitis) - -atote (statote) -eritis (steteritis) - -
3人称複数(ii(ei)/eae/ea) -abunt (stabunt) - -anto (stanto) -erint (steterint) - -

態(vox) 受動態(passiva)
時制(tempus) 未来(futurum) 前未来(futurum praeteritum)
叙法(modus) 直説法(indicativus) 接続法(subiunctivus) 命令法(imperativus) 直説法(indicativus) 接続法(subiunctivus) 命令法(imperativus)
1人称単数(ego) -abor
(stabor)
-
- -atus ero
(status ero)
-
-
2人称単数(tu) -aberis
(staberis)
-
-ator (stator) -atus eris
(status eris)
-
-
3人称単数(is/ea/id) -abitur
(stabitur)
-
-ator (stator) -atus erit
(status erit)
-
-
1人称複数(nos) -abimur
(stabimur)
-
-
-ati erimus
(stati erimus)
-
-
2人称複数(vos) -abimini
(stabimini)
-
-
-ati eritis
(stati eritis)
-
-
3人称複数(ii(ei)/eae/ea) -abuntur
(stabuntur)
-
-antor (stantor) -ati erunt
(stati erunt)
-
-
表に示したのは男性である。
女性の場合、「-atus (status)」(単数)は「-ata (stata)」になり、「-ati (stati)」(複数)は「-atae (statae)」になる。
又、中性の場合、「-atus (status)」(単数)は「-atum (statum)」になり、「-ati (stati)」(複数)は「-ata (stata)」になる。 

⑤ゲルンディウム(gerundium)・ゲルンディーウゥム(gerundivum)・スピーヌム(supinum)

ゲルンディウム・ゲルンディーウゥム・スピーヌムについての一般的な説明は、甲式の対応項を参照。

数・格\人称 gerundium
中性
gerundivum
男性
gerundivum
女性
gerundivum
中性
supinum
単数(singularis) 主格(nominativus) -
-andus (standus)
-anda (standa)
-andum (standum)
-
属格(genitivus) -andi (standi)
-andi (standi)
-andae (standae)
-andi (standi)
-
与格(dativus) -ando (stando)
-ando (stando)
-andae (standae)
-ando (stando)
-
対格(accusativus) -andum (standum)
-andum (standum)
-andam (standam)
-andum (standum)
-atum (statum)
奪格(ablativus) -ando (stando)
-ando (stando)
-anda (standa)
-ando (stando)
-atu (statu)
複数(pluralis) 主格(nominativus) -
-andi (standi)
-andae (standae)
-anda (standa)
-
属格(genitivus) -
-andorum (standorum)
-andarum (standarum)
-andorum (amandorum)
-
与格(dativus) -
-andis (standis)
-andis (standis)
-andis (amandis)
-
対格(accusativus) -
-andos (standos)
-andas (standas)
-anda (standa)
-
奪格(ablativus) -
-andis (standis)
-andis (standis)
-andis (standis)
-
ゲルンディーウゥムの男性単数呼格形は、「-ande (stande)」である。その他の呼格は、主格と同じである。

⑥この活用をする動詞

この活用をする動詞には、次のようなものがある。
前へ | トップへ | 次へ